Niemniej jednak i w tym zakresie różnice organizacyjne występują, a nawet mają tendencję do pogłębiania się.Jeżeli rozumowanie to jest prawidłowe, to ewentualne dalsze rozważania problemu cech szczególnych organizacji w socjalizmie powinny iść po linii analizy, jakie rodzaje cech organizacji zależą od poszczególnych grup „zmiennych niezależnych”. Drogą do uzyskania odpowiedzi na to pytanie mogłyby być badania empiryczne nad tym, co się zmienia w organizacji, gdy przy innych okolicznościach nie zmienionych inaczej się przedstawia:cel działania (np. zysk czy zaspokojenie potrzeb); dziedzina działania (np. oddział wojskowy czy wyższa uczelnia);cechy charakterystyczne elementów całości zorganizowanej, a mianowicie:ogólna i kultura pracy pracowników oraz ich kondycja fizyczna (np. kultura zachodnio-europejska czy hinduska — por. [Rice 1958];poziom techniczny narzędzi pracy (np. indywidualny warsztat szewski czy wysoce zautomatyzowana fabryka obuwia);warunki otoczenia (klimat, kultura i zamożność społeczeństwa poza badaną instytucją itp.) [Rice 1958]. Pozwoliłoby to na stwierdzenie, które spośród różnic między instytucjami istniejącymi w warunkach socjalistycznych i kapitalistycznych można przypisać różnicom ustrojowym, a tym samym które z nich są względnie trwałe (tj. istnieje prawdopodobieństwo ich pogłębienia się dopóty, dopóki badana instytucja nie znajdzie się w warunkach socjalistycznych.
CEL DZIAŁANIA
