Formy prawne, w jakich realizuje się idea samodzielnego zrzeszania się ludzi, bywają rozmaite. Najczęstsze z nich to stowarzyszenia, samorządy i fundacje. Niektóre stowarzyszenia, takie jak związki zawodowe pracownicze i organizacje pracodawców, uzyskały szczególne podstawy prawne. Informacje na ten temat znajdują się w kolejnym rozdziale. Stowarzyszenia stawiać sobie mogą najrozmaitsze cele z wyjątkiem zarobkowych. Opierają swoją działalność na pracy społecznej członków. Nie znaczy to, że nie mogą prowadzić działalności gospodarczej, pod warunkiem że zysk idzie na cele stowarzyszenia, a nie do kieszeni poszczególnych członków. Do prowadzenia swych spraw stowarzyszenie może zatrudnić pracowników.