Uciążliwe dzieci mają takie same cechy jak wszystkie inne małolaty, tyle tylko, że mają ich w nadmiarze. Energia fizyczna, impulsywność, trudności w hamowaniu intensywnych uczuć, upór i egoizm są przecież cechami, za pomocą których niemal definiujemy dzieciństwo, a które to cechy później, gdy dzieci rosną, zmieniają się. Uciążliwe dzieci posiadają je w nadmiarze, ale i u nich następują zmiany. Jerome Kagan, autorytet w sprawach temperamentu, przeprowadził szerokie badania nad temperamentem dzieci. On i jego koledzy wykazali, że spośród grupy bardzo nieśmiałych osiemnastomiesięcznych maluchów około połowa nadal wyka- żuje się tą cechą w wieku ośmiu lat, resztę zaś określić możemy jako przeciętną. Sugeruje to, że zachowanie się dzieci powstrzymujących się może zostać zmodyfikowane przez doświadczenia. Kontrastuje to z grupą śmiałych, dokazujących malców. Z tej grupy aż siedemdziesiąt pięć procent dzieci nadal zachowuje swe cechy charakteru w wieku lat ośmiu. Odwaga i ekstrawer- tyzm mają większą siłę przetrwania niż lękliwość i zamknięcie się w sobie. Kagan sugeruje, że jednym z powodów, dla których tak się dzieje, jest to, że tupet i brak hamulców są cechami pozytywnymi, które w przyszłości mogą wspierać rozwój. Dla przykładu, nie ma powodu, by powstrzymywać się od odwagi czy zamiłowania do uprawiania sportów. Spójrz, jak cztery kategorie uciążliwych zachowań u dzieci mogą wyglądać w przyszłości.