Widzieliśmy jednak wyżej (2.1.7.), że organizacja tylko częściowo po-j zostaje pod wpływem formacji społecznej; obok zależności od formacji i społecznej typ organizacji zależy także od dziedziny działania, poziomu! techniki oraz od panującego wzorca i od poziomu kultury ogólnej. Stwierdziliśmy także, że sprawy te nie są, jak dotąd, na terenie naszej nauki dostatecznie zbadane. To samo można powiedzieć o wpływie ustroju socjalistycznego na postawy ludzi, w szczególności zaś na ich stosunek doi zadań przypadających im w ramach instytucji. Większość piszących na te tematy jest pod wpływem narzucającej się nieodparcie hipotezy, że  uspołecznienie zasobów produkcyjnych powinno wytworzyć u pracującychpoczucie „pracy na swoim”. Obiektywnie przecież tak jest. Chłop gospo- j darujący indywidualnie i drobny rzemieślnik trudzi się bezpośrednio dla siebie i swojej rodziny. Członek spółdzielni pracy (w rolnictwie lub w rze­miośle) pracuje wraz z innymi jej członkami na rzecz stosunkowo nie-licznego kolektywu, w którym wyraźnie jeszcze da się zaobserwować za­leżność wyniku wspólnej pracy od zachowania się każdego z członków.