W r. 1839 W. Mathers przeprowadził w swej fabryce w Manchesterze eksperyment polegający na skróceniu tygodnia pracy z 54 do 48 godzin. „Dwuletnie doświadczenie wykazało, że zmiana ta przyniosła znaczny wzrost produkcji i spadek czasu marnotrawionego” [Mayo 1946, s. 1—2], Można jednak i w. polskiej praktyce przemysłowej lat nieco wprawdzie późniejszych, ale w każdym razie poprzedzających publikacje pism klasyków organizacji, znaleźć przykłady wprowadzenia w fabrykach usprawnień przez polepszanie warunków pracy. Tak np. „czas pracy w fabryce wynosił od r. 1898 — 10 godzin dziennie, podczas gdy ustawodawstwo ówczesne dozwalało na pracę do 11 godzin dziennie”, a „Edmund Zieleniewski (współwłaściciel i dyrektor owej fabryki — J. Z.) występował publicznie z postulatem wprowadzenia ustawowego 9-godzinnego dnia pracy” [Zaleski 1930, s. 167], Można w tych próbach dostrzec pierwsze, niezupełne jeszcze świadome zastosowanie osiągnięć fizjologii pracy.
PRZEPROWADZONY EKSPERYMENT
