W rezultacie można więc powiedzieć, że sprawność w znacze­niu syntetycznym i ogólnym osiąga maksimum, gdy podstawowe postacie sprawności oraz wydajność pracy żywej, udatność, so­lidność, pewność i spolegliwość osiągają stopnie najwyższe dające się wzajem pogodzić, a energiczność, prostota, preparacja, czys­tość i dokładność osiągają optimum odpowiadające okolicznościom działania. To właśnie zdaje się być punktem wyjścia uwagi S. Kowalewskiego przytoczonej przy omawianiu sprawności w zna­czeniu syntetycznym.Termin racjonalność musiałem wyjaśnić w przybliżeniu już wcześniej (2.1.3.); przypominam więc tylko, że rozumiem tu przez nią „poznawcze ugruntowanie” działania. Pełniejszą definicję daje T. Kotarbiński. „Im zaś lepiej jest działanie przystosowane do okoliczności i w ogóle do wszystkiego, cokolwiek w sądzie prawdziwym stwierdzić można, tym bardziej jest ono racjonalne” [Kotarbiński 1969, s. 134].