Jedno z najbardziej podstawowych pojęć prakseologii, pojęcie sprawcy jest najgruntowniej opracowane w nauce prawa karnego. U wielu współczesnych Polaków „sprawcą” jest wskutek tego tylko ktoś, kto uczynił coś karalnego. Prakseologia nie wnika jednak w oceny prawne ani etyczne i dlatego dla prakseologa „sprawstwo” dotyczy rezultatów wszelkiego działania — niezależnie od tego, jak te rezultaty z różnych punktów widzenia oceniamy.Kain zabił Abla: jest sprawcą zabójstwa. Jakiś Jan wyciągnął mi w tramwaju portfel z kieszeni: jest sprawcą kradzieży. Dróżnik kolejowy Paweł nie przesunął we właściwej chwili zwrotnicy i stał się sprawcą katastrofy kolejowej. Ale także Piotr, który pociągnął za sznur od dzwonu, jest sprawcą zadźwięczenia dzwonu, a Andrzej, który odważnie wyciągnął z morza tonące dziecko — sprawcą uratowania mu życia.„Sprawcą danego zdarzenia jest ten, czyj impuls dowolny jest przyczyną tego zdarzenia” [Kotarbiński 1969, s. 30]. Zdarzenie spowodowane przez sprawcę jest rezultatem jego działania. Nazywamy je też dziełem sprawcy. Tak rozumiane „dzieło” nie jest rzeczą, lecz właśnie zdarzeniem. Rzecz, która wskutek działania znalazła się w określonym stanie, nazywamy wytworem.
SPRAWSTWO I ODPOWIEDZIALNOŚĆ
