Teoria psychoanalityczna upatruje siły sprawcze natury człowieka w jego nieuświadomionych popędach i potrzebach, na które wywierają wpływ warunki społeczne i kultura. Teoria humanistyczna określa człowieka jako pewną całość – osobę dążącą do samorealizacji i rozwoju. Człowiek, jako osoba niepowtarzalna, z natury dobra, żyje w świecie zewnętrznym stanowiącym całość. Harmonia ta może jednak zostać zachwiana przez wrogie stosunki interpersonalne i błędne systemy wychowawcze.